Bądź gotowy

Porady ekspertów i doświadczenia z sytuacji kryzysowych

Doświadczenia z wojny na Ukrainie

Wojna w Ukrainie pokazała, jak ważne jest odpowiednie przygotowanie cywilów do sytuacji kryzysowych. Osoby, które doświadczyły rosyjskiej inwazji, dzielą się cennymi wskazówkami:

Przygotowanie przed kryzysem

 • Decyzja o ewakuacji: “Jeśli zdecydujesz się uciekać - zrób to wcześniej. Nie będziesz w stanie przewidzieć dokładnego momentu ataku. Śledzenie wiadomości daje fałszywe poczucie kontroli i może wprowadzić cię w moment bez odwrotu.”

 • Poznaj swoich sąsiadów: Utrzymuj kontakt z sąsiadami, którzy mogą stanowić wsparcie w sytuacji kryzysowej.

 • Zapoznaj się z lokalizacją schronów: Dowiedz się, gdzie znajduje się najbliższy schron przeciwbombowy.

 • Przygotuj finanse: Miej przy sobie gotówkę (około 5000 USD) na wypadek konieczności ewakuacji. W okupowanych terytoriach karty płatnicze mogą nie działać.

Podczas kryzysu

 • Bagaż ewakuacyjny: “Przygotowanie plecaka z dokumentami i niezbędnymi rzeczami na kilka dni zajęło mi około 20 minut. Znacznie łatwiej jest nieść plecak z kotem niż standardowy transporter.”

 • Samoobrona cywilna: Ukraińcy opracowali różne taktyki samoochrony, w tym umacnianie piwnic jako schronów, podróżowanie w grupach podczas ucieczki, czy zabezpieczanie okien butelkami z wodą lub poduszkami, aby podczas wybuchu szyby unosiły się lekko zamiast eksplodować.

 • Komunikacja: Podczas wojny systemy telefonii stacjonarnej i komórkowej mogą zawodzić. Warto ustalić z sąsiadami odpowiednie znaki alarmowe i ostrzegawcze.

Praktyczne umiejętności

 • Umiejętności medyczne: Przeczytaj podręczniki dotyczące taktycznych umiejętności medycznych.

 • Obsługa dronów FPV i drukarek 3D: “Doświadczenie tej wojny pokazuje, że drony są potrzebne i niezbędne. Jeden dron ratuje jednego żołnierza.”

 • Prawo jazdy: Uzyskaj prawo jazdy kategorii umożliwiającej prowadzenie minibusa (do dostarczania pomocy humanitarnej).

Doświadczenia z powodzi w Polsce (wrzesień 2024)

Powódź, która nawiedziła południowo-zachodnią Polskę we wrześniu 2024 roku, dotknęła województwa dolnośląskie, opolskie, śląskie i małopolskie. Woda zalała miasta i wsie, zniszczyła tamy i mosty, odcinając drogi ewakuacyjne wielu osobom.

Skala kryzysu

 • Do 15 września 2024 roku straż pożarna interweniowała 12 439 razy w województwach: śląskim, dolnośląskim, opolskim, małopolskim, łódzkim, wielkopolskim i mazowieckim.

 • Najtrudniejsza sytuacja panowała  w powiecie kłodzkim były niedostępne nawet łodzią.

 • Ewakuowano około 2600 osób, a szacuje się, że łącznie około 8000 osób zostało bezpośrednio lub pośrednio dotkniętych katastrofą.

 • Odwołano zajęcia w ponad 350 placówkach edukacyjnych.

Zalecane działania prewencyjne podczas powodzi

 • Przygotowanie materiałów uszczelniających: Gromadzenie desek korkowych, sklejek wodoodpornych i silikonu do uszczelniania drzwi i okien oraz dodatkowych worków z piaskiem.

 • Zabezpieczenie substancji niebezpiecznych: Odpowiednio wczesne przeniesienie w bezpieczne miejsce substancji niebezpiecznych i chemikaliów.

 • Ochrona mienia: Wyniesienie wartościowych mebli i urządzeń z zagrożonych pomieszczeń.

 • Zabezpieczenie zbiornika oleju opałowego: Zabezpieczenie przed wypłynięciem na powierzchnię wody (zamocowanie wertykalne lub obciążenie balastem).

Podczas zagrożenia powodziowego

 • Śledzenie komunikatów: Słuchanie aktualnych prognoz pogody i ostrzeżeń przeciwpowodziowych na częstotliwościach regionalnych rozgłośni radiowych.

 • Uzupełnienie środków prewencyjnych: Sprawdzenie i uzupełnienie podjętych wcześniej środków prewencyjnych.

 • Uszczelnienie zagrożonych miejsc: Uszczelnienie zagrożonych drzwi, okien, odpływów.

 • Zabezpieczenie instalacji: Zabezpieczenie lub wyłączenie instalacji grzewczej i sprzętu elektrycznego w zagrożonych pomieszczeniach.

Porady ekspertów dotyczące przygotowania na sytuacje kryzysowe

Bagaż awaryjny

Bagaż awaryjny, zwany również bug-out bag, to zestaw niezbędnych przedmiotów umożliwiających przetrwanie w sytuacji nagłej ewakuacji. Powinien zawierać:

 Plecak awaryjny to coś, co powinno być gotowe na każdą sytuację – czy to powódź, pożar czy nagła ewakuacja. Oto lista rzeczy, które warto mieć:

Niezbędne rzeczy:

 * Woda:

   * Minimum litr na osobę

   * Filtr do wody (np. LifeStraw) lub tabletki uzdatniające

   * Elektrolity do wody – ważne dla funkcjonowania organizmu podczas stresu

 * Jedzenie:

   * Batony energetyczne

   * Liofilizowane posiłki (lekkie i łatwe do przygotowania)

 * Dokumenty:

   * Dowód osobisty, paszport, polisy ubezpieczeniowe – wszystko w wodoodpornym opakowaniu

 * Higiena:

   * Chusteczki nawilżane (kilka paczek) – można nimi umyć całe ciało w sytuacji deficytu wody

   * Papier toaletowy

   * Mydło w kostce

 * Pierwsza pomoc:

   * Apteczka z bandażami, środkami przeciwbólowymi i dezynfekującymi

 * Oświetlenie i narzędzia:

   * Latarka LED + zapas baterii

   * Nóż survivalowy lub multitool

   * Zapałki wodoodporne lub krzesiwo

   * Trytytki (opaski zaciskowe) – lekkie i wszechstronne

   * Szara taśma klejąca (duct tape) – niezastąpiona przy naprawach

 * Ochrona termiczna:

   * Koc termiczny (folia NRC) – jako izolacja od podłoża

   * Lekka karimata lub mata izolacyjna – niezbędna dla uniknięcia hipotermii podczas snu na zimnym podłożu

Przygotowanie domu na sytuacje kryzysowe

 • Zapas żywności i wody: Każde gospodarstwo domowe powinno posiadać zapas produktów żywnościowych i napojów na 1-2 tygodnie.

 • Higiena: W przypadku awarii dostaw wody należy zadbać o podstawową higienę - gromadzić mydło, środki piorące oraz ręczniki papierowe.

 • Energia: Przygotować alternatywne źródła światła (latarki, lampy naftowe, świeczki) i kuchenkę turystyczną z paliwem.

 • Komunikacja: Posiadać radio na fale średnie i ultrakrótkie zasilane bateriami oraz zapas baterii.

Przygotowanie psychiczne i społeczne

Eksperci podkreślają, że kluczowe jest nie tylko przygotowanie materialne, ale również psychiczne i społeczne:

 • Omówienie planu działania z rodziną: Ustalenie, kto będzie obsługiwał wyłączniki główne i zawory odcinające, a kto zatroszczy się o teczkę z dokumentami osobistymi.

 • Szkolenia z pierwszej pomocy: Ukończenie odpowiedniego kursu organizowanego przez organizacje pomocy.

 • Budowanie społeczności: Nawiązywanie kontaktów z sąsiadami i tworzenie sieci wsparcia.

Pamiętaj, że odpowiednie przygotowanie może uratować życie i zapewnić bezpieczeństwo w sytuacjach kryzysowych. Jak pokazują doświadczenia z Ukrainy i Polski, kluczowe jest działanie z wyprzedzeniem i posiadanie planu.